Truyện Ngắn Vĩnh-Liêm 

Trông Vời Cố Quốc

 

Truyện ngắn Vĩnh Liêm

 

 

      Mới năm giờ sáng, theo thói quen, cụ Khải trở giấc. Nếu là ngày thường, cụ đi tiểu rồi trở lại ngủ tiếp. Nhưng hôm nay, biết không thể nào ngủ tiếp được nữa nên cụ vội vàng chui ra khỏi lớp mền dầy ấm áp. Cụ không dám cử động mạnh v́ sợ làm thức giấc bà vợ đang ngủ say.

      Lúc bước chân cụ Khải vừa chạm cánh cửa pḥng ngủ, cụ chợt nghe tiếng bà vợ trách yêu:

      - Ông thức dậy sớm thế? Sao ông không đánh thức tôi dậy luôn thể?

      Cụ Khải bật đèn, sửa lại chiếc áo ngủ “pijama”, đoạn âu yếm nói với vợ:

      - Tôi định để cho bà ngủ thẳng giấc. Mọi việc đă chuẩn bị xong cả rồi, đâu cần ǵ tới bà phải thức dậy sớm!

      - Th́ ông cũng nên gọi tôi dậy để đun nước pha trà cúng Ông Bà chứ!

      Cụ bà ngồi thẳng người trên giường, hai bàn tay thoăn thoắt quấn lại mái tóc dài rối bù, đoạn bước ra khỏi pḥng ngủ. Cụ bà nhường cho chồng đánh răng xúc miệng trước, c̣n bà th́ đi thẳng xuống nhà bếp vặn bếp điện đun nước. Rửa mặt xong, cụ Khải chọn bộ quần áo khá nhất trong “gia tài” mà cụ mang theo được, mặc vào tươm tất rồi đi thẳng ra pḥng khách.

      Năm nay, gia đ́nh cụ Khải bỗng dưng được ăn cái Tết đầu tiên tại hải ngoại. Nếu không nhờ chị Đức, con gái đầu ḷng của cụ, gọi dây nói từ New Orleans cho hay th́ chắc ǵ cụ Khải nhớ ngày âm lịch mà chuẩn bị ăn Tết Việt Nam. Ngày mùng Một Tết lại nhằm vào ngày tuyết rơi, dày lên đến gần đầu gối, càng làm cho cụ Khải nghi ngờ lời nhắc nhở của chị Đức. Từ thuở nhỏ tới giờ, đây là lần đầu tiên trong đời cụ Khải mới có dịp nh́n tận mắt cảnh tuyết rơi. Ở Việt Nam, cụ chẳng bao giờ biết tuyết là ǵ! Ngày lễ thiêng liêng của dân tộc Việt Nam – ngày Tết –  thường th́ có nắng ấm, hoa cười, gió mát… Ở cái xứ Hoa Kỳ này, ngày Tết Việt Nam tưởng chừng như không có, v́ có người Mỹ nào biết đến đâu! Mà nếu có người Mỹ nào biết tới đi chăng nữa th́ chỉ có trong tâm tưởng lờ mờ của họ mà thôi.

      Cụ Khải đứng ngắm nghía chiếc bàn thờ dă chiến đặt ở pḥng khách. V́ là chiếc bàn ăn cơm nên nó chỉ cao đến ngang bụng cụ Khải. Đêm qua cụ đă cao hứng dùng ngay giấy gói quà Giáng Sinh do người Mỹ tặng để viết thành câu đối dán lên tường, phía sau bàn thờ. Câu đối này của cụ Nguyễn Thượng Hiền viết lúc sinh thời, trước khi cụ ra ngoại quốc hoạt động, mà cụ Khải đă đọc được ở đâu đó và tấm tắc khen măi:

“Tảo dục vi mai, văn vi cúc

Động đương như thủy, tĩnh như sơn.”

      Trên bàn thờ, ngoài bộ lư hương dă chiến ra, c̣n có hai chậu cúc vàng, một đĩa hoa quả, một đĩa mứt, và bộ trà di tản theo cụ Khải. Sau khi rót trà vào ba tách nhỏ, cụ Khải đốt ba nén nhang, miệng lâm râm khấn nguyện. Cụ nghĩ rằng cụ có lỗi rất lớn đối với tổ tiên v́ cụ đă già rồi mà c̣n tham sống sợ chết, bỏ tổ tiên ở lại quê nhà, không có ai nhang đèn cúng bái. Bây giờ cụ ở đây, cách xa quê cha đất tổ nửa ṿng trái đất, dù cho cụ có đốt đến ngàn nén hương thơm, khấn vái tới ră đầu gối th́ cũng không mong được ông bà chứng giám. Nhưng với ḷng thành đầy hối hận, cụ Khải tự biết không thể đơn giản nghi thức được, v́ làm như thế, cụ Khải cảm thấy càng có lỗi lớn đối với tổ tiên. Việc cụ rời bỏ quê hương đă là một cái lỗi; rời bỏ mồ mả tổ tiên không người chăm sóc lại là cái lỗi thứ hai. Nay đơn giản nghi thức cúng lễ là thêm cái lỗi thứ ba – bất kính đối với tổ tiên. Làm sao cụ Khải chuộc lại được lỗi lầm này trong khi tuổi của cụ đă ngoài thất tuần! Biết bao giờ mới được trở lại quê hương để khấu đầu tạ lỗi với tổ tiên! Cụ Khải tự vấn ḿnh. Hay là ta đành bỏ xác nơi đây vĩnh viễn?

      Cụ Khải nhớ lại hai mươi hai năm trước, năm 1954, lúc đó cụ mới vừa qua khỏi ngũ tuần. Với cái tuổi đó, cụ c̣n hy vọng trở về đất Bắc trước khi cụ theo ông theo bà. Nhưng ngày hy vọng đó đă không đến với cụ nữa! Ở Miền Nam, dù sao cũng là quê hương, chứ c̣n ở đây th́ hoàn toàn xa lạ và tuyệt vọng. Cụ Khải chỉ c̣n hy vọng nơi con cháu cụ. Chúng nó c̣n có ngày được hồi hương, c̣n có cơ hội được bỏ xác nơi quê cha đất tổ.

      Xong tuần niệm hương, cụ Khải khai trà đầu năm. Đó là thói quen của cụ. Mỗi lần khai trà xong, cụ Khải ngâm nga một bài thơ Đường mà cụ ưng ư nhất cho năm đó. Năm nay, cụ Khải chọn bài thơ “Tư Qui” của Vương Bột. Giọng ngâm của cụ khàn khàn, đứt quăng.

“Trường giang bi dĩ trệ

Vạn lư niệm tương qui

Huống nhục cao phong văn

Sơn sơn hoàng diệp phi.”

      Cụ Khải đang thả hồn theo ḍng thơ của Vương Bột th́ chợt nghe tiếng lanh lảnh của bà vợ ở sau lưng:

      - Ối ông ơi! Đầu năm mà ông ngâm nga kể lể như có người chết ở trong nhà vậy!

      Dù cụt hứng, cụ Khải vẫn tươi cười để lấy ḷng vợ:

      - Bà làm tôi cụt hứng mất! Thơ của Vương Bột chứ nào phải của ai đâu!

      Cụ bà ngồi xuống chiếc ghế “sofa” đối diện bàn thờ tổ tiên, tằng hắng lấy giọng:

      - Ngày xuân ông phải ngâm thơ của Vương Duy th́ mới hợp. Đây này nhé!

“Nhật nhật nhân không lăo

Niên niên xuân cánh qui.”

      Như chừng đắc ư, cụ bà ngâm tiếp bài thơ của Tôn Địch:

“Biên địa oanh hoa thiểu

Niên lai vị giác tân

Mỹ nhân thiên thượng lạc

Long tái thủy ưng xuân.”

      Cụ Khải không để thua vợ, bèn ngâm bài thơ “Tư Gia” của Đỗ Phủ:

“Giang bích điểu thu bạch

Sơn thanh hoa dục nhiên

Kim xuân khán hựu quá

Hà nhật thị qui niên.”

      Giọng cụ Khải trở nên trong trẻo và truyền cảm tuyệt vời. Chắc là cụ quá cao hứng trước ngày Tết thiêng liêng? Suốt thời gian nằm dài ở trại tị nạn, cụ Khải không hề nhắc nhở tới thơ, dù là thơ Đường, loại thơ mà cụ – khi c̣n ở quê nhà – thường ngâm nga vào buổi tối trước khi đi ngủ.

      Cụ bà tự biết không thể nào ngâm thơ Đường đấu lại với chồng được, bèn cười huề:

      - Ông chỉ có giỏi ngâm nga chứ nào có biết ǵ khác hơn đâu! Ông hăy nh́n ra ngoài sân ḱa, tuyết đă phủ kín mọi nhà, thật đúng là:

“Dĩ nhạ khâm chẩm lănh

Phục kiến song hộ minh

Dạ thâm tri tuyết trọng

Thời văn chiết trúc thanh”!

      Cụ Khải liếc xéo bà vợ yêu qúi một cái thật lâu, ngụ ư bảo “đàn bà cũng sính thơ văn gớm”. Hiểu ư chồng, cụ bà lui xuống nhà bếp chuẩn bị thức ăn sáng cho chồng để ông nhâm nhi cốc rượu khai xuân. Với tài nội trợ khéo léo của cụ bà, dù xa quê hương nhưng vẫn có thịt heo đông lạnh, bánh chưng, dưa món…

      Hai vợ chồng già ngồi vào chiếc bàn con, khấn vái tổ tiên một hồi lâu trước khi cầm đũa. Cụ Khải rót rượu vang ra hai cốc nhỏ, mời vợ:

      - Đầu năm mới tôi chúc bà ăn ngon ngủ khỏe.

      Cụ bà nâng cốc rượu chúc lại chồng:

      - Chúc ông sống cho đến ngày trở về cố quốc.

      Uống xong tuần rượu, cụ Khải nh́n ra sân, nói với vợ:

      - Đời tôi không mong ǵ hơn là được gửi tấm thân già này nơi quê hương, nhưng ngặt nỗi tuổi của tôi cũng gần đất xa trời rồi, chắc là không được như lời bà chúc. Chỉ v́ tương lai con cháu mà vợ chồng ḿnh phải bỏ nước ra đi. Chứ thật ra, với tuổi già này, bọn Việt cộng không cần giết th́ sớm muộn ǵ ḿnh cũng chết!

      Cụ bà châu mày:

      - Ông hơi lẩm cẩm rồi đấy! Chính ông hối thúc tôi cùng bọn trẻ ra đi, chứ nào phải ai khác đâu! Cái thân xác già này c̣n kể chi mà ông than tiếc măi chứ? Chết ở đâu cũng thế thôi, miễn sao cái chết không bị người ta hành hạ là tốt rồi. Tôi chỉ sợ ông ở lại bị chúng bịt miệng, đến khi chết cũng không được yên thân!

      Uống thêm cốc rượu, cụ Khải tiếp lời vợ:

      - Chính tôi cũng nghĩ như bà, song nhiều đêm suy nghĩ lại, tôi thấy đau xót vô cùng! Tuổi già ở đây chẳng c̣n thú vị ǵ cả! Như bà biết, con cháu ở một nơi, c̣n ḿnh ở một nẻo. May là bà c̣n sức khoẻ để chăm sóc cho tôi; nếu không th́ hai vợ chồng ḿnh phải vào viện dưỡng lăo rồi! Ở xứ này, Tự Do là thế đấy! Tự do của tuổi già là ở trong viện dưỡng lăo! Con cái nào có màng tới cha mẹ của chúng đâu! Ḿnh c̣n đứa con gái duy nhất, thế mà ngày Tết cũng không được chúng về thăm! Nếu ở Việt Nam, giờ này con cháu đă tề tựu đông đủ cả rồi. Tôi không biết giờ này thằng Thảo c̣n sống hay đă chết rồi! Con vợ của nó ở lại liệu có được ăn Tết như ḿnh hay không? Tôi thấy cuộc chiến vừa qua thật là vô nghĩa quá, bà ạ! Giữa lúc gia đ́nh ḿnh đang êm ấm th́ bị họ bắt phải chia ĺa. Chắc là ông Trời không đoái hoài tới đất nước ḿnh chăng?

      Cụ Khải đang hứng khẩu th́ bị tiếng chuông điện thoại reo làm gián đoạn câu chuyện. Cụ hất hàm bảo vợ đi nghe điện thoại, nhưng cụ bà lắc đầu từ chối:

      - Tôi nào có biết tiếng Mỹ ǵ đâu mà ông bảo tôi nghe điện thoại!

      Từ ngày trong nhà gắn điện thoại tới giờ, chỉ có một ḿnh cụ Khải nghe điện thoại mà thôi. Cụ Khải cũng chán nghe điện thoại, nhưng cụ không thể đùn cho vợ được nên đành miễn cưỡng cầm ống nghe. Giọng chị Đức nói oang oang trong máy:

      - Thưa bố, vợ chồng chúng con và các cháu sẽ tới thăm bố mẹ trong vài giờ nữa. V́ đường ngập tuyết nên sự di chuyển phải chậm lại. Mong bố mẹ an tâm.

      Cụ Khải gác điện thoại, báo tin cho vợ hay. Hai vợ chồng già xiết tay nhau, cảm động đến chảy nước mắt. Làm sao không cảm động cho được! Tuyết rơi ngập đường như thế này mà chúng nó cũng chịu khó lặn lội vượt ngàn dậm tới thăm, thật là gia đ́nh ḿnh c̣n phúc đức! Cụ Khải tự an ủi lấy ḿnh.

      Cụ bà đi xuống nhà bếp làm thêm thức ăn để đăi con gái, chàng rể cùng đàn cháu ngoại yêu qúi. Ḷng bà rộn ràng vui như một ngày hội lớn. Cái Tết đầu tiên nơi xứ lạ quê người mà được sum họp như thế này th́ c̣n ǵ qúi bằng. Hai bàn tay cụ bà thoăn thoắt làm việc mà cụ không cảm thấy mỏi.

      Uống xong cốc rượu, cụ Khải định đi nghỉ một lát trước khi con cháu tới thăm. Lên giường nằm, cụ cảm thấy đầu óc váng vất và ngầy ngật chi lạ. Không lẽ ta say v́ mấy cốc rượu vang? Cụ tự hỏi. Hay v́ tuổi già không c̣n thích nghi với rượu nữa? Cụ Khải cố gắng nhớ lại bài thơ “Tống Xuân Từ” của Vương Duy rồi ngâm một ḿnh để tự an ủi tuổi già:

“Nhật nhật nhân không lăo

Niên niên xuân cánh qui

Tương hoan hữu tôn tửu

Bất dụng tích hoa phi.”

      Ngâm xong bài thơ, cụ Khải cảm thấy tâm hồn thơ thới hơn bao giờ hết. Cụ nằm duỗi thẳng hai chân, xếp hai bàn tay ngang ngực rồi nhắm đôi mắt lại. Hơi thở của cụ Khải bỗng nhiên chậm lại dần dần và đứt quăng, nhưng miệng cụ vẫn c̣n lẩm bẩm hai câu thơ:

                        Bốn phương mây trắng… một màu…

              Trông vời… cố quốc… biết đâu… là… nhà…

 

(Suối Bạc, 12-11-1981)

Vĩnh Liêm

(Trích trong tập truyện Ngày Xuân Chưa Đủ Ấm, sắp xuất bản)

   Contact:    Vinh Liem

                    1 Applegrath Court, Germantown, MD 20876-5613 (U.S.A.)

                    E-mail: vinhliem9@aol.com

          [Home]